Birleşmiş Milletler’in (BM) Suriye’deki suçları araştıran Uluslararası Tarafsız ve Bağımsız Suriye Mekanizması (IIIM) Başkanı Robert Petit, Suriye’de Beşar Esad rejiminin devrilmeden önce işledikleri suçların delillerini yok ettiğini, ancak hala birçok kanıt bulunduğunu ifade etti.
Petit, Esad rejiminin çöküşü sonrasında yaşanan olaylar ve hesap verebilirlik sürecine dair AA muhabirine önemli değerlendirmelerde bulundu.
Suriye’deki geçici hükümetin, Esad döneminde işlenen suçlarla ilgili kanıtların korunması gerektiğinin bilincinde olduğunu vurgulayan Petit, tüm sivil toplum aktörlerinin hesap verebilirlik talep ettiğini ve rejim ile müttefiklerinin işlediği suçların hesabını vermesini beklediklerini belirtti.
Petit, “Uluslararası toplum, Suriye’nin geleceği için ‘geçiş dönemi adaletinden’ bahsediyor. Dolayısıyla hesap verebilirlik, bu sürecin oldukça önemli bir parçasıdır. En kısa süre içinde bu süreçte rol almayı umuyoruz.” dedi.
Geçici Hükümetten İzin Bekliyoruz
Petit, Esad rejimi dönemindeki suçların kanıtlarının bulunduğu alanlara veya doğrudan kanıtlara erişimlerinin olmadığını, bu nedenle geçici hükümetten izin almaları gerektiğini aktardı.
“21 Aralık’ta bu izni almak için başvurduk. Geçici hükümetin yetkililerinden Suriye’ye gelip çalışmamıza izin vermelerini bekliyoruz. Onlarla etkileşimlerimiz ve diyaloglarımız sürüyor. Umutluyuz. Başından beri anlayışlı olduklarını gördük, bu izni alacağımıza inanıyoruz. İzni aldığımızda, hızlı bir şekilde konuşlanacağız ve umarım geçiş adaletine yardımcı olabilmek için Suriye’de kalıcı bir varlık oluşturabiliriz.” şeklinde konuştu.
Geçici hükümet yetkililerinin, suçların delillerini saklamanın öneminin farkında olduğunu belirten Petit, yeni yönetimin Adalet Bakanlığı’nın, birkaç hafta önce delilleri alan kişilerden ve kuruluşlardan bu kanıtları geri istemesinin kritik bir adım olduğunu ifade etti.
Petit, “Adalet Bakanlığı, bu delilleri geri almaları gerektiğini vurguladı, zira bu deliller ulusal veya uluslararası yargı süreçlerinde kullanılacak. Rejim düşmeden ve suçlular kaçmadan önce birçok delil yok edildi. Yakılmış belgelerin parçaları ve parçalanmış sabit diskler gördük. Açık bir şekilde bu delillerin yok edilmesi için girişimlerde bulunuldu, ancak hala pek çok kanıt mevcut. Geçici hükümetin yetkilileri, bu delilleri korumaları gerektiğinin bilincindeler, fakat bu, birçok aktörün çaba göstermesini gerektirecek.” ifadelerini kullandı.
Bu kanıtların, rejim döneminde işlenen suçlara karşı kullanılmasını umduğunu belirten Petit, uzun yıllardır bu suçları işleyen bir rejime karşı en iyi delilleri seçip yargı sürecine taşımak için çaba gösterilmesinin önemini vurguladı.
Rejim dönemindeki suçlarla ilgili nasıl bir adalet sürecinin işleyeceğine Suriyelilerin karar vermesinin kritik olduğunu belirten Petit, “Adaletin ne anlama geldiğine Suriyeliler karar vermeli. Bu süreç, Suriye liderliğinde olmalı. (Rejim dönemindeki suçların yargı süreci için) Kullanılabilecek farklı yollar var: uluslararası mahkeme, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), karma mahkeme, olağanüstü duruşmalar ve ulusal mahkemeler gibi. Bunlar belirlendikten sonra uluslararası toplumun yardımcı olabileceğini umuyorum. IIIM kesinlikle yardımcı olabilir ve uluslararası standartlara uygun yargı süreçlerini destekleyebilir.” dedi.
Suriye’nin, UCM’nin Roma Statüsü’ne taraf olmadığını hatırlatan Petit, UCM’nin yargı yetkisine sahip olabileceğini ve kendi soruşturmalarını yürütüp suçlamalarda bulunabileceğini belirtti.
Petit, “Esad’ın, bu iddialara bir şekilde yanıt vermesi gerekecek. Bu süreç uzun sürebilir, ancak bir gün bu sorulara yanıt vermesi gerektiğini umuyorum.” diyerek sözlerini tamamladı.
