Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait motorlu kara taşıtları istatistiklerini açıkladı. Verilere göre, Türkiye genelinde trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı, bir önceki yıla göre %13.5 artarak 2 milyon 598 bin 816 adete ulaştı. Aynı dönemde trafikten kaydı silinen taşıt sayısı ise %15.6 artış göstererek 36 bin 657 oldu.
Bu gelişmeler neticesinde, Ocak-Aralık 2024 döneminde trafikteki toplam taşıt sayısında 2 milyon 562 bin 159 adet artış yaşandı ve 2024 Aralık sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı toplam taşıt sayısı 31 milyon 301 bin 389 olarak kaydedildi.
YOLLARDAKİ ARAÇLARIN YAŞI 14.3
TÜİK’in verileri, yollardaki araçların yaş dağılımında dikkat çekici bir tablo ortaya koyuyor. 2024 yılı itibarıyla Türkiye’de trafiğe kayıtlı motorlu kara taşıtlarının ortalama yaşı 14.3 olarak hesaplandı.
Bu ortalama, otomobillerde 14.2, minibüslerde 16, otobüslerde 16.2, kamyonetlerde 13.9, kamyonlarda 18.1, motosikletlerde 10.2, özel amaçlı taşıtlarda 15.3 ve traktörlerde 24.5 şeklinde kaydedildi.
Bir önceki yıl, yani 2023’te trafiğe kayıtlı araçların ortalama yaşı TÜİK tarafından 14.5 olarak ölçülmüştü.
Görünen o ki, son bir yıl içinde trafikteki araçlar genel olarak gençleşmiş, ancak bu durum sadece motosikletler için geçerli.
YAŞ ORTALAMASINDA MOTOSİKLET ETKİSİ
TÜİK verilerine göre, 2023 yılında otomobillerin ortalama yaşı 14.1, minibüslerin 15.8, otobüslerin 15.8, kamyonetlerin 13.6, kamyonların 17.9, motosikletlerin 11.6, özel amaçlı taşıtların 14.8 ve traktörlerin 24.4 olarak kaydedilmişti.
2024 verileri göz önüne alındığında, yalnızca motosiklet grubunda bir ‘gençleşme’ yaşandığı görülüyor. 2024’te kaydedilen 1.2 milyon rekor seviyedeki sıfır motosiklet satışı, genel yaş ortalamasını hafifçe düşürmüş durumda.
YOLCU VE YÜK TAŞIYAN TAŞITLAR DAHA YAŞLI
TÜİK’in verilerine göre, yollardaki araçların %28’inin 0-5 yaş aralığında olmasına rağmen, %25’lik önemli bir kısmının 21 yaşından ‘yaşlı’ olduğu dikkat çekiyor.
2024 yılı itibarıyla trafiğe kayıtlı otomobillerin %25’i 0-5 yaş aralığında bulunurken, %26’sı ise 21 yaşından büyük. Kamyonlar arasında ise bu oran daha çarpıcı; yollardaki kamyonların %35’inin 21 yaşından daha yaşlı olduğu görülüyor.
0-5 yaş aralığındaki kamyonlar ise toplam kamyon sayısının %20’sini oluşturuyor.
Minibüs ve otobüslerde de benzer bir tablo mevcut. Yollardaki minibüslerin %13’ü 0-5 yaş aralığında iken, %26’sı 21 yaşından büyük. Otobüslerin %15’i 0-5 yaş aralığında, %27’si ise 21 yaşından büyük durumda.
Motosiklet grubunda ise, 2023’te toplam sayının %40’ı, 2024’te ise %50’si 0-5 yaş aralığında olarak kaydedildi.
Özetle, yolcu ve yük taşımacılığında kullanılan araçların büyük çoğunluğunun, günümüz güvenlik ve çevre kurallarını sağlamayan 21 yaşından büyük taşıtlar olduğu görülüyor. Bu durum, hem trafik güvenliğini tehlikeye atmakta hem de çevre kirliliğini artırmaktadır. Ayrıca, yaşlı araçlarda modern teknolojilerden yoksun, verimsiz motorların kullanılması, akaryakıt tüketimini artırarak cari açığı olumsuz yönde etkilemektedir.
Sonuç olarak, TÜİK verileri, yeni ve kapsamlı bir hurda teşvikinin artık zorunlu olduğunu ortaya koyuyor. Aksi takdirde, bir yıl sonra açıklanacak verilerde yollardaki araçların daha da yaşlandığını görmek sürpriz olmayacaktır.
ÜRETİCİLERDEN UZUN VADELİ HURDA TEŞVİK TALEBİ
Tüm bu veriler ışığında, Türkiye’deki yerli araç üreticilerini temsil eden Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) de hurda araç teşviki talebini yine gündeme taşıdı. OSD Başkanı Cengiz Eroldu, Ocak ayının ilk haftasında yaptığı açıklamada, “Türkiye’de otomotiv parkının emisyonunun %95’ini parkın yarısı oluşturuyor. Diğer yarısı ise %5’ini yapıyor. Dolayısıyla Türkiye’de emisyonu yüksek bir araç parkı var. Bu araçlar hâlâ ekonomik değere sahip oldukları için kimse bunları elden çıkartıp hurdaya ayırmak konusunda istekli değil. Burada uzun vadeli bir hurda teşvikinin yeşil dönüşüm çerçevesinde devreye alınmasını önemli buluyoruz” ifadelerini kullandı.
