Ayak bileğinden ölçülen bacak tansiyonu, kalp damar hastalıkları ve diyabet gibi kronik rahatsızlıkların erken belirtilerini yakalamaya yardımcı olabilir. Acil Tıp Uzmanı Dr. Ayşegül İşlek Yüksel, haftada bir kez düzenli olarak bacak tansiyonunun ölçülmesinin önemine dikkat çekerek, bacak tansiyonunun kol tansiyonundan genellikle 1 veya 2 birim yüksek olmasının beklendiğini belirtti. Bunun çok daha yüksek çıkması, kalp krizine yol açabilecek damar tıkanıklığı ya da diyabette sıkça görülen damar kireçlenmesi belirtisi olabilir.
Bacak tansiyonunun kol tansiyonundan daha düşük çıkması ise periferik arter hastalığını işaret edebilir. Bu durum, kalp krizi veya felç gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek bir risk taşır. Dr. Yüksel, sağ ve sol kol arasındaki tansiyon farklarının büyük olmasının, aort damarı yırtılması gibi ölümcül hastalıkların habercisi olabileceği için tansiyon kontrolü yaparken her iki koldan ölçüm yapılmasının gerektiğini vurguladı.
Dr. Yüksel, el bileğinden ölçüm yapan tansiyon aletleri yerine, ‘manşon’ adı verilen koldan ölçüm yapan otomatik tansiyon aletlerinin daha doğru sonuçlar verdiğini ifade etti. “Çoğu vatandaşımızın evinde otomatik tansiyon aleti bulunuyor. Koldan ölçenler daha çok tavsiye ediliyor. Tansiyonumuzu ölçerken dinlenmiş bir şekilde, ayaklarımız yere temas edecek bir konumda oturmalıyız. Eğer sağ koldan ölçüm yapıyorsak, mutlaka sol koldan da ölçmeliyiz. Sağ ile sol kol arasındaki tansiyon farkının %20’den fazla olmaması gerekir. Örneğin sağ koldan 12’ye 7, sol koldan ise 8’e 5 ölçülüyorsa, bu kadar büyük bir fark, damar yırtılması riski taşıyan aort diseksiyonunu akla getirir ve acil başvuru gerektirir” dedi.
“Haftada Bir Kez Bacak Tansiyonu Ölçülmeli”
Dr. Yüksel, sağ kol ve sol kol arasındaki tansiyon farkının yanı sıra, ayak bileğinden ölçülen bacak tansiyonunun da önemli olduğunu belirterek, “Bacaktan tansiyon ölçümü, kalp hastalıkları hakkında önemli bilgiler verir. Bu nedenle haftada bir kez bacak tansiyonunun da ölçülmesi gerekir. Bunu yapmak için koldan bağlanan tansiyon aletini ayak bileğine bağlamak yeterlidir. Kol yukarıda, kalp ortada ve bacak aşağıda olduğu için, bacak tansiyonu düşükse kanın kalbe yeterli düzeyde gitmesi mümkün olmayabilir. Normal olan, bacak tansiyonunun koldan 1-2 birim daha yüksek çıkmasıdır” diye ekledi.
“Fark Çok Yüksekse Şeker, Çok Düşükse Damar Tıkanıklığı Olabilir”
Dr. Yüksel, kalp krizi veya felçlere yol açabilen damar hastalıklarının işaretçisi olabilecek kol-bacak tansiyonu oranının, ‘Ankle-Brachial Index’ yani ABI indeksi denilen bir ölçümleme sistemiyle belirlendiğini söyledi. “Ölçtüğümüz taraftaki bacak tansiyonunun büyük olanını, aynı taraftaki koldan ölçülen büyük tansiyona böleriz. Eğer çıkan sonuç 0.9’dan daha düşükse, damar tıkanıklığı ya da kalp damar hastalıklarını düşünmeliyiz. Eğer oran 1.5 katından yüksekse, o zaman şeker hastalığı veya damar kireçlenmesi aklımıza gelmeli. Kol ve bacaktan ölçülen tansiyon eşit olmayacak, 1-2 birim yüksek olmalıdır. Eğer tansiyon koldan 12 çıkıyorsa, aynı yöndeki bacak tansiyonunun 13-14 olmasını bekleriz. Ancak 18-20 çıkarsa, bu bir problem olduğunu gösterir. Tansiyon koldan ölçüldüğünde yüksek çıkıyorsa klasik hipertansiyon ya da böbrek kaynaklı sekonder hipertansiyon düşünmeliyiz. Ama kol 12, bacakta 9 çıkarsa, bu durum atardamarda tıkanıklık ya da periferik arter hastalığı olduğunu gösterir” ifadelerini kullandı.
