Covid-19 salgını, ilk kez 2019’un sonlarında Çin’in Wuhan kentinde görülmeye başlandı. O dönemde bilinmeyen bir solunum yolu rahatsızlığı nedeniyle hastanelere başvuran ilk hastaların ardından, 2020’nin başında bu hastalıktan ilk ölüm kaydedildi.
Virüs, ilk olarak Wuhan’da deniz ürünleri pazarını ziyaret eden bireylerde tespit edildi. Yapılan araştırmalar, bu hastalığın yarasalarda bulunan bir beta koronavirüsün mutasyona uğramış hali olduğuna işaret etti.
Covid-19’un hızla yayılması, başlangıçta yeterli veri olmaması nedeniyle endişe verici bir tehdit haline geldi ve dünya genelindeki devletler ve kuruluşlar tarafından acil durum çağrıları yapıldı.
SALGININ DÜNYAYA YAYILMASI
Çin dışındaki ilk Covid-19 vakası, 13 Ocak 2020’de Tayland’da tespit edildi. İki gün sonra Japonya’ya, bir hafta sonra ise ABD’ye sıçradı. Sonrasında, Wuhan’a seyahat eden 3 Fransız vatandaşı da bu hastalığa yakalandı. Salgının Avrupa’ya, Birleşik Arap Emirlikleri’ne ve Mısır’a sıçramasıyla birlikte Covid-19, kıtanın geneline yayıldı.
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, 30 Ocak 2020’de Covid-19 vakalarının küresel bir endişe kaynağı olmasının ardından ‘Uluslararası Halk Sağlığı Acil Durumu’ ilan etti. 11 Şubat 2020’de ise salgının adı ‘COVID-19’ olarak değiştirildi.
11 MART 2020’DE PANDEMİ İLAN EDİLDİ
Covid-19 vaka ve ölüm sayılarındaki artışın kritik seviyelere ulaşmasıyla DSÖ, 11 Mart 2020’de salgını ‘küresel pandemi’ olarak ilan etti. Bu tarihte Türkiye’de de ilk vaka tespit edildi ve 4 Mart 2020’de vaka sayısı 1 milyonu aştı.
YAYILMAYI ÖNLEMEYE YÖNELİK ALINAN TEDBİRLER
17 Kasım 2019’da hastaneye başvuran ilk hastanın ardından DSÖ, insanlara ‘evde kalın’ çağrısında bulundu. Bu süreçte birçok ülkede kamuya açık alanlarda maske kullanımı zorunlu hale getirildi ve iş yerleri ile okullarda yüz yüze faaliyetler askıya alındı.
DSÖ, 5 Haziran 2020’de maske kullanımına dair yayımladığı raporda, hükümetleri halka açık alanlarda cerrahi maske kullanımını teşvik etmeye çağırdı. Alınan ‘kapanma’ tedbirleri ekonomik ve sosyal boyutlarda ciddi etkiler yarattı.
Covid-19’un yayılmasını önlemek için PCR testi uygulaması başlatıldı ve toplum, hijyen, sosyal mesafe, maske ve karantina gibi önlemlerle bilgilendirildi.
MUTASYON SONUCU OLUŞAN VARYANTLAR
2020’nin sonunda Covid-19’un yayılmasıyla birlikte yeni varyantlar ortaya çıktı. DSÖ, bu varyantları virüsün bulaşıcılığını ve öldürücülüğünü ölçmek için ‘Endişe Verici Varyant’ (VOC) ve ‘İzlenmesi Gereken Varyant’ (VOI) olarak iki gruba ayırdı. ‘Alfa’, ‘Beta’, ‘Gama’, ‘Delta’ ve ‘Omicron’ gibi varyantlar bu listede yer aldı.
AŞI ÇALIŞMALARI
Covid-19’a karşı aşı çalışmaları hızla sonuç vermeye başladı. BioNTech/Pfizer aşısı, 2 Aralık 2020’de yaygın kullanım onayı aldı ve dünyada tescillenen ilk Covid-19 aşısı oldu. 2021’de diğer aşıların da olumlu sonuçlar vermesiyle birlikte salgınla mücadelede aşılar kullanıma girdi.
2022’nin ortalarına doğru maske ve PCR testi zorunluluğu kaldırılmaya başlandı. Dünya genelinde Covid-19 aşısı yapılan doz sayısı 13 milyarı aştı.
GÜNCEL VAKA VE ÖLÜM SAYILARI
DSÖ verilerine göre, dünya genelinde Covid-19 kaynaklı ölümler 7 milyonu geçti. Bu ölümlerin yaklaşık 3 milyonu Amerika kıtasında, 2 milyondan fazlası ise Avrupa’da kaydedildi. Salgının etkisi devam ederken, 517 kişi geçen hafta, 3 bin 73 kişi ise şubat ayında hayatını kaybetti.
Şu an dünya genelinde 94 binden fazla kişi Covid-19 ile mücadele ederken, toplam vaka sayısı 777 milyonu aştı.
