Avrupa’da Gaz Fiyat Artışlarının Sebepleri ve Türkiye Üzerindeki Etkileri
Pandemi süreci ve **Rusya-Ukrayna Savaşı**, gaz fiyatlarını 2021 ve 2022 yıllarında hızla yükseltti. Bu süreçte, **ABD**’de gaz fiyatları, beş yıl öncesine göre %17 artış gösterdi.
Bloomberg’in haberine göre, dünya bu yıl **doğalgaz tedariki** için zorlu bir mücadeleye hazırlanıyor. Bu durum, **Avrupa**’daki tüketiciler ve sanayi için daha yüksek enerji faturaları anlamına gelirken, **Asya** ile **Güney Amerika** gibi gelişmekte olan ülkelerin piyasadan dışlanma riskiyle karşı karşıya kalmasına neden oluyor.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın yarattığı enerji krizinin etkisiyle, Avrupa bu kış için yeterli gaz depolama hedeflerini tutturamama riski ile karşılaşıyor. Soğuk hava koşulları, Türkiye gibi Avrupa’yı da etkileyerek, gaz stoklarının azalmasına yol açıyor. Bu yıl tedarik seçenekleri, Ukrayna üzerinden Rus gazı akışının durmasıyla daha da kısıtlandı.
Durumun ciddiyeti, **ABD**’nin eski Başkanı **Donald Trump** dönemine dikkatleri çekiyor. ABD, dünyanın en büyük **LNG** tedarikçisi olarak Avrupa’ya gaz temin etmeye çalışıyor. Ancak Trump, Avrupa’nın yeterince ABD gazı satın almadığı takdirde gümrük vergileriyle tehdit ediyor.
Bloomberg’e konuşan analistlere göre, Rus boru hattı gaz ihracatı, 2025 yılına kadar devam edebilir. Ancak bu süreçte, Avrupa’da gaz fiyatlarının bir yıl daha yüksek kalması bekleniyor ve 2025’te de yüksek fiyatlar söz konusu olabilir.
**Türkiye**’de ise, hane halkı ve firmalar, devletin sağladığı yüksek sübvansiyonlarla destekleniyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı **Alparslan Bayraktar**, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı açıklamada, vatandaşların enerji faturalarında 2023’de 328 milyar lira, 2024’ün ilk on ayında ise 275 milyar lira devlet desteği sağlandığını belirtti. Ayrıca, elektrikte yüzde 60, doğalgazda ise yüzde 63 oranında sübvansiyon uygulandığı ifade edildi.
Doğalgazda Kademeli Fiyatlandırma Hedefi
Bayraktar, doğalgazda da gerçek maliyetleri yansıtacak bir fiyat modeline geçmeyi amaçladıklarını vurguladı. Zamla ilgili olarak ise yıl sonuna kadar herhangi bir artış beklemediğini, ancak döviz kurlarındaki artışın fiyatlara etki edebileceğini belirtti.
Türkiye’de Zam Korkusu
Fiyatların dünya genelinde artışıyla, Türkiye’de de zam olasılığı gündeme geliyor. Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi **Prof. Dr. Hakan Kara**, devletin artan doğalgaz fiyatlarını yansıtmayabilmek için enerji şirketlerinin zararlarını karşıladığını ve bu tutarın 2025’te 400 milyar liraya ulaşabileceğini belirtti. Kara, bu durumda elektrik ve doğalgaz fiyatlarına zamın kaçınılmaz olduğunu ifade etti.
