Svalbard takımadalarının hukuki statüsünü belirleyen Spitsbergen Anlaşması, Cumhurbaşkanı Kararı ile birlikte geçtiğimiz Cuma günü yürürlüğe girdi. Bu önemli karar, Türk vatandaşlarının takımadalarda mülk edinme, oturma ve bilimsel araştırma yapma hakkını da beraberinde getirdi.
Türk vatandaşları, Svalbard takımadalarının kara suları, fiyortları ve limanlarına giriş yapmanın yanı sıra, adalarda oturma, bölgede balıkçılık ve avlanma, denizcilik faaliyetleri, endüstriyel faaliyetler, madencilik ve ticaret gibi birçok hak kazandı.
Bu kararın, son dönemde Türkiye’nin kutup bölgelerinde yürüttüğü bilimsel çalışmalara büyük katkı sağlaması bekleniyor.
Türkiye, son yıllarda Arktik bölgesine yönelik bilim seferleri düzenliyor. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından gerçekleştirilen son araştırma seferi, Norveç’in münhasır ekonomik bölgesi ile Svalbard Adaları ve karasularında 25 Temmuz 2024 tarihinde tamamlandı.
Bu anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, Türk vatandaşlarının oturum ve ticari faaliyetler için bölgeye olan ilgisinin artması muhtemel.
1596 yılında keşfedilen Svalbard takımadaları, neredeyse tamamen buzla kaplı bir bölgedir. 1925 yılında Norveç’e adalar üzerinde hak tanındı. Dünyanın en kuzeyindeki idari merkez olarak bilinen bu bölgede, 40 kadar ülkeye yerleşim kurma hakkı tanındı. Türkiye de bu ülkeler arasında yer almakta ve anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle Türk vatandaşları bu bölgede oturum hakkı kazandı. Daha önce bu hakkı yalnızca Rusya ve Norveç kullanıyordu.
Paris’te 9 Şubat 1920 tarihinde imzalanan ve 1925 yılından bu yana yürürlükte olan anlaşma, Norveç’in adalar üzerindeki egemenliğini tanımakla birlikte, taraf olan üçüncü ülkelerin vatandaşlarına Svalbard takımadalarında mülk edinme, ikamet etme, balıkçılık ve madencilik alanlarında ticari faaliyet yürütme ve bilimsel araştırmalar yapma hakkı tanımaktadır.
SVALBARD NEREDE?
Svalbard, Arktik Okyanusu</b'nda yer alan bir takımadadır. Adalarda tahminen 2600 kişi yaşamaktadır ve bu adaların %60’ı buzullarla kaplıdır.
Bölgede yazlar kısa, çok soğuk ve kurak; kışlar ise uzun, aşırı soğuk, karlı ve rüzgarlıdır. Yıl boyunca sıcaklık genellikle -11°C ile 8°C arasında değişmektedir. Nadir de olsa, bölgede -28°C gibi daha düşük sıcaklıklara da rastlanmaktadır.
OTURUM İÇİN GEREKEN BELGELER
Norveç resmi makamlarının verdiği bilgilere göre, Svalbard’a seyahat eden yabancıların Schengen vizesine ihtiyaçları yoktur. Ancak, iş bulmak ve oturum için konut ayarlamak zor olabilir. Bu nedenle, Svalbard’a gitmeden önce iş ve konut bulmak önem arz etmektedir. Oturum koşulları şu şekildedir:
- Yabancıların Svalbard’a seyahat etmek için Norveç yetkililerinden vize veya çalışma ve oturma izni almasına gerek yoktur. Ancak, Schengen Bölgesi için vize gereksinimi olan yabancı vatandaşların, anakara Norveç üzerinden Svalbard’a giderken Schengen vizesine sahip olmaları gerekmektedir. Svalbard’da kaldıktan sonra Schengen Bölgesi’ne (anakara Norveç) geri dönebilmek için çift girişli vize almak önemlidir.
- İş bulamayanların konut edinmesi zordur. Norveç devleti, Svalbard’daki neredeyse tüm araziye sahiptir ve kendi evinizi inşa etmek için arsa satın almak pratikte mümkün değildir. Bazı özel konutlar kiralık arazilere inşa edilmiştir ve bu konutlar özel kişilere satılmış veya kiralanmıştır. Konut fiyatları oldukça yüksektir.
- Bu nedenle, Svalbard’a gelmeyi planlayanlara gitmeden önce iş ve konut edinmeleri önerilmektedir. Ayrıca, ada valisinin de oturum için onay vermesi gerekmektedir.
