ABD Başkanı Donald Trump‘ın “Önce Amerika” politikası doğrultusunda benimsediği ekonomi ve ticaret politikaları, küresel piyasalarda belirsizlik yaratmaya devam ediyor.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, düzenlediği basın toplantısında tarifelerin duyurulmasının hemen ardından yürürlüğe gireceğini belirterek, “2 Nisan 2025, modern Amerikan tarihinin en önemli günlerinden biri olarak kayıtlara geçecek.” ifadelerini kullandı.
Analistler, bu gelişmelerin fiyatlamaları zorlaştırdığını, Trump’ın izlediği politikalara yönelik haber akışının yatırımcıların odağında olduğunu vurguladı.
ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, Trump yönetimi tarafından getirilecek geniş kapsamlı tarifelerin enflasyonu artırabileceği veya ekonomik yavaşlamaya neden olabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Goolsbee, ithalatın ABD ekonomisinin yalnızca yüzde 11’ini oluşturduğunu ve bu nedenle tarifelerin genel fiyatlar üzerindeki etkisinin sınırlı olabileceğini ifade etti. Ancak, tarifelerin üretim maliyetlerini artırarak tüketiciler ve işletmeler arasında ekonomik belirsizlik yaratması durumunda daha büyük riskler doğurabileceğini de vurguladı.
Goolsbee, “Endişe, bunun yüzde 11’lik alanın dışına çıkması. Eğer tüketiciler harcamayı durdurur ya da işletmeler belirsizlik ve korku nedeniyle yatırım yapmaktan vazgeçerse, bu karmaşık bir durum oluşturabilir.” şeklinde konuştu.
Para piyasalarında, Fed’in haziran ayında yüzde 83 ihtimalle faiz indirmesi beklenirken, tarifelerin ekonomiyi olumsuz etkileyebileceği endişeleri, bankanın yıl sonuna kadar toplamda üç faiz indirimi yapacağına yönelik fiyatlamaların güçlenmesine neden oldu.
Öte yandan, Trump, ülkesine yapılan yatırımları artırmak amacıyla yeni bir ofis kurulması için kararname imzaladı. Bu kapsamda ABD’ye 1 milyar dolar ve üzerinde yatırım yapacak kişilerin işlerinin kolaylaştırılması ve yatırımcılara yardımcı olunması hedefleniyor.
Makroekonomik verilere baktığımızda, ABD’de Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) tarafından açıklanan imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), mart ayında 49 seviyesine gerileyerek piyasa beklentilerinin altında kaldı ve sektördeki daralmaya işaret etti.
JOLTS açık iş sayısı da şubatta 7 milyon 568 bine düşerek öngörülerin altında kaldı.
Trump’ın tarife adımları ve Fed’in para politikasındaki belirsizliklerin etkisiyle son üç işlem gününde gerileyerek yüzde 4,16’ya kadar inen ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi, dün yüzde 4,20’ye yükseldi. Küresel riskler ve merkez bankalarının alımlarıyla desteklenen altının ons fiyatı da dün 3 bin 149 doları test ederken, şu anda önceki kapanışa göre yüzde 0,4 artışla 3 bin 126 dolardan işlem görüyor.
Dolar endeksi ise yatay seyirle 104,2 seviyesinde kalırken, Brent petrolün varil fiyatı da önceki kapanışın hemen üzerinde 74,3 dolardan satılmakta. New York Borsası’nda, S&P 500 endeksi yüzde 0,38, Nasdaq endeksi yüzde 0,87 yükselirken, Dow Jones endeksi yatay bir seyir izledi. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif bir başlangıçla başladı.
Avrupa borsaları ise dün pozitif bir seyir izlerken, gözler Trump’ın açıklayacağı tarifelere ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde‘ın açıklamalarına çevrildi.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD’nin tarifelerine karşı güçlü bir şekilde misilleme yapmaya hazır olduklarını belirtti. Von der Leyen, ABD yönetiminin daha önce çelik, alüminyum, otomobil ve otomobil parçaları ithalatına uyguladığı yüzde 25 gümrük vergilerini hatırlatarak, gümrük vergileriyle karşılaşacak sonraki sektörlerin yarı iletkenler, ilaçlar ve kereste olacağını ifade etti.
Genel olarak tarifelerin iş dünyasını daha da kötüleştireceğine dikkat çeken von der Leyen, “Tarifeler, halk tarafından ödenecek vergilerdir ve sadece enflasyonu artıracaktır.” dedi. AB’nin tarifelere karşı stratejisinin ilk unsurunun müzakereler olduğunu ve bu sorunları görüşmek istediklerini belirtti.
Makroekonomik verilere göre, Avro Bölgesi’nde yıllık enflasyon mart ayında yüzde 2,2 seviyesine gerilerken, işsizlik oranı şubat ayında yüzde 6,1’e düştü. Dün, Almanya’da DAX 40 yüzde 1,7, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,1, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,61 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,33 yükseldi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyirle başladı.
Asya borsalarında da karışık bir seyir gözlemlenirken, Trump’ın tarifelerinin olası etkileri bölge pay piyasalarını etkiliyor. Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, ABD’nin uygulayacağı tarifelerin küresel ticaret üzerinde büyük etkiler yaratabileceği uyarısında bulundu ve bu ay Washington’da düzenlenecek G20 maliye bakanları toplantısında meslektaşlarıyla tarifelerin küresel ekonomiye etkilerini tartışmak istediğini dile getirdi.
Ueda, “ABD’nin tarife politikasının küresel ekonomi üzerindeki etkisi oldukça belirsiz. Ancak tarifelerin kapsamı ve ölçeğine bağlı olarak, her ülkenin ticari faaliyetleri üzerinde büyük etkisi olabilir.” dedi.
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ise, ABD ile görüşmelerin tarifelerin kaldırılmasına bağlı olduğunu ifade etti.
Tüm bu gelişmeler ışığında, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,4, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 artış gösterirken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,7 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,1 değer kaybetti.
Yurt içinde ise Ramazan Bayramı öncesi son işlem günü olan cuma günü alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,49 değer kazanarak 9.659,48 puandan tamamladı. Dolar/TL, dün yatay seyirle 37,9420’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının hemen üzerinde 37,9560 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), yurt dışında ise ABD’de ADP özel sektör istihdamı ve Avro Bölgesinde ECB Başkanı Lagarde’ın konuşmasının takip edileceğini belirtti. Teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.600 ve 9.500 puanın destek, 9.750 ve 9.850 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu ifade etti.
