Rusya-Ukrayna Savaşı’nın üçüncü yılı geride kalırken, ABD Başkanı Donald Trump ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy, Ukrayna’nın yeraltı kaynaklarının paylaşımına yönelik önemli bir anlaşmaya imza attı.
Bu anlaşma taslağı, ABD ve Ukrayna’nın mineraller, hidrokarbonlar ve diğer çıkarılabilir malzemelerden elde edilen gelirleri toplamak ve bu gelirleri yeniden yatırmak için bir “Yeniden Yapılanma Yatırım Fonu” oluşturmasını öngörüyor.
Ukrayna, işletme giderleri hariç, çıkarılan madenlerin tüm net gelirinin yüzde 50’sini bu fona katkıda bulunacak. ABD ise, doğal kaynakların kullanımından elde edilecek 500 milyar dolarlık potansiyel gelirden hak talep etmekten vazgeçti.
Reuters’a konuşan bir kaynak, anlaşmanın içeriği hakkında bilgi vererek, ABD’nin herhangi bir güvenlik garantisi ya da silah akışının devamını öngörmediğini belirtti. Ancak, Washington’un Ukrayna’nın “özgür, egemen ve güvenli”</b; olması için çaba gösterdiğini de vurguladı. Gelecekteki silah sevkiyatlarının planlarının masada olduğu kaydedildi.
Ukrayna’nın Zenginlikleri
Dünyada bulunan “nadir hammaddelerin” yaklaşık yüzde 5’inin Ukrayna’da yer aldığı tahmin ediliyor. Elektrikli araç bataryalarında kullanılan grafit rezervinin büyüklüğü ise 19 milyon ton olarak öngörülüyor.
Ukrayna, Avrupa’daki lityum yataklarının üçte birine sahip. Lityum, günümüzdeki bataryaların temel bileşenlerinden biri.
Ukrayna’nın diğer doğal zenginlikleri arasında, silah, rüzgar türbini ve elektronik cihazların üretiminde kullanılan nadir toprak metallerinin yanı sıra, milyarlarca dolar değerinde kömür, gaz, petrol ve uranyum yatakları da bulunuyor.
Üç yıl önce Rusya’nın saldırısından önce Ukrayna, dünyadaki titanyumun yüzde 7’sini üretiyordu.
Trump’ın Açıklamaları
Trump, Zelenskiy’nin Washington’a gelerek “çok büyük bir anlaşma” imzalayacaklarını belirtti:
“Amerikan vergi mükellefleri şimdi paralarını geri alacaklar.”
Trump, anlaşma karşılığında Ukrayna’nın “savaşmaya devam etme hakkı” elde edeceğini ifade etti, ancak ABD’nin askeri teçhizat ve mühimmat sağlamaya devam edip etmeyeceği hakkında kesin bir bilgi vermedi.
Müzakereleri yürüten Ukrayna Başbakan Yardımcısı Olha Stefanishyna, Financial Times’a yaptığı açıklamada, anlaşmanın “resmin sadece bir parçası”</b; olduğunu söyledi ve ABD yönetiminden bunun daha büyük bir resmin parçası olduğu mesajını aldıklarını belirtti.
Trump, çatışmayı sona erdirecek bir anlaşmaya varılması durumunda Ukrayna’ya bir tür barış gücü askerine ihtiyaç duyulacağını da vurguladı. Ancak Moskova, NATO güçlerinin konuşlandırılması teklifini reddetmektedir.
Birleşik Krallık dahil bazı Avrupa ülkeleri, Ukrayna’ya barış gücü göndermeye istekli olduklarını ifade ederken, Trump, Moskova’nın bu tür barış güçlerini kabul edebileceğini belirtti, fakat Kremlin bu iddiayı yalanladı.
Geçtiğimiz hafta Trump, Zelenskiy’i hızlı bir barış anlaşması yapması ya da ülkesini kaybetmesi gereken, sevilmeyen bir “diktatör” olarak nitelendirmişti. Ukrayna lideri ise Trump’ın bir “dezenformasyon balonu”</b; içinde yaşadığını ifade etti.
Son Gelişmeler
Washington, Ukrayna’nın 500 milyar dolarlık doğal zenginliği üzerinde hak iddia etmiş, ancak Zelenskiy bu anlaşma taslağını imzalamayı reddetmişti. Kiev, ABD’den alınan destek miktarının, Trump’ın istediğinden çok daha az olduğunu ve anlaşmanın Ukrayna’nın ihtiyaç duyduğu güvenlik garantilerinden yoksun olduğunu belirtmişti.
Başkan Trump, Rusya-Ukrayna Savaşı’nı bitirmek için Rusya lideri Putin ile doğrudan görüşmeler yapmış, Avrupa ve Ukrayna’ya ise bu görüşmelere dahil etmemişti.
