Instagram’ın “Teen Accounts” (Genç Hesapları) ile ilgili duyurduğu yenilikler, sosyal medya platformlarının çocuklar üzerindeki etkisini yeniden gündeme taşıdı. Uzmanlar, Meta’nın kişisel verileri koruyamadığı gerekçesiyle birçok ülkeden ceza aldığını belirterek, bu kararların çocukları korumak yerine şirketin kendi çıkarlarını korumak amacıyla alındığını vurguladı.
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, uygulamanın birkaç ay içinde ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralya’da test edileceğini belirterek, Meta’nın geçmişte ciddi veri ihlalleri ve skandallara imza attığını aktardı. Prof. Dr. Kırık, bu durumun sosyal medyanın yalnızca bir eğlence aracı olmadığını, aynı zamanda kitleleri yönlendiren bir mecra haline geldiğini gösterdiğini ifade etti.
“Meta’nın Bu Çalışması Tamamen Yetersiz”
Kırık, Meta’nın yeni adımının önemli ama yetersiz olduğunu belirtti. Çocukların sosyal medya aracılığıyla suça karışabildiğini ifade eden Kırık, bu platformlarda müstehcenlik, şiddet, yasadışı bahis ve kumar teşvikinin yanı sıra pedofili ve istismar gibi tehlikelerin cirit attığını vurguladı. Kırık, “Meta’nın bu çalışması gerçek anlamda çocukları koruyacak bir altyapı sunmuyor. Çünkü çocuklar, 18 veya 19 yaşında olduklarını beyan ederek yine canlı yayın açabiliyorlar,” dedi.
Son dönemlerde okullarda akran zorbalığının artış gösterdiğine dikkat çeken Kırık, sosyal medyada şiddet sahnelerini taklit eden çocukların tehlikeli bir durum oluşturduğunu ifade etti. Ayrıca, çocukların sosyal medya üzerinden tanımadıkları kişilerle iletişim kurabilmelerinin onları ciddi risklerle karşı karşıya bıraktığını belirtti.
“Sosyal Medya Şirketlerinin Sahipleri Artık Siyaset Yapmaya Başladı”
Prof. Dr. Kırık, sosyal medya bağımlılığının toplumda ciddi bir sorun haline geldiğini ve bu durumun bir milli güvenlik sorunu olarak değerlendirilebileceğini dile getirdi. Sosyal medya şirketlerinin sahiplerinin de kitleleri manipüle ederek kutuplaştırma çalışmalarına yöneldiğini kaydetti.
Kırık, Türkiye’de sosyal medya kullanıcı sayısının 57 milyona ulaştığını ve kullanıcıların sosyal medyada günde ortalama 2 saat 44 dakika geçirdiğini belirtti. Bu sürenin dünya ortalamasının üzerinde olduğunu vurguladı.
Elon Musk’ın X platformunda bot hesaplarla mücadele edeceğini söylemesine rağmen bunun henüz gerçekleşmediğini ifade eden Kırık, “Bot hesaplar, gençleri ve çocukları devlet aleyhine kullanabiliyor. Bu durum, sosyal medyanın günümüzdeki kitle imha silahı haline geldiğini göstermektedir,” dedi.
“Alınan Önlemlerin Göstermelik Olma İhtimali Artıyor”
Global Bilişim Derneği (BİDER) Başkanı Şenol Vatansever, Meta’nın 16 yaş sınırı kararının teknik açıdan ciddi yetersizlikler taşıdığını ifade etti. Kullanıcıların doğum tarihlerini yanlış beyan ederek sistemi aşabildiğini belirten Vatansever, mevcut yaş doğrulama sisteminin güvenilir olmadığını vurguladı.
Yaş doğrulama teknolojisinin son yıllarda ilerleme kaydettiğini söyleyen Vatansever, yapay zeka destekli yüz analiziyle yaş tahmini gibi yöntemlerin kullanılabileceğini belirtti. Ancak bu sistemlerin uygulanabilmesi için kullanıcıdan görüntü alınması gerektiğini vurguladı.
Vatansever, e-Devlet sistemleriyle yapılacak entegrasyonların güvenli bir çözüm sunduğunu da sözlerine ekledi. Kullanıcının yalnızca yaş bilgisini doğrulayan kriptografik sistemlerin, yaş doğrulama problemini önemli ölçüde çözebileceğini belirtti.
Sonuç olarak, sosyal medya platformlarının çocukları koruma çabalarının yetersiz olduğu, dijital bilinç ve eğitim konularında ailelerin ve eğitim sisteminin sorumluluklarının artırılması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
