78 kişinin hayatını kaybettiği Kartalkaya otel yangını faciasının ardından, itfaiye teşkilatlarının Türkiye ve dünyadaki yapısını mercek altına aldık.
Türkiye’de toplam 1167 itfaiye merkezi bulunuyor, bunların 888’i büyükşehirlerde yer alıyor. 1 milyon kişi başına düşen yangın istasyonu sayısı ise 15,69. Bu rakam, Almanya’da 440, Fransa‘da ise 110 olarak belirlenmiş durumda.
Türkiye’de 2819’u büyükşehir, 1300’ü il/ilçe belediyesi olmak üzere toplam 4119 itfaiye aracı mevcut. 1 milyon kişi başına düşen araç sayısı 52,31 olarak kaydedilmiştir.
Dünyanın birçok yerinde itfaiye teşkilatları, İçişleri Bakanlığı</b’na bağlı bir genel müdürlük şeklinde faaliyet gösteriyor. Türkiye’de ise merkezi olmayan bir modelle itfaiye hizmetleri sağlanmakta.
Bu modelde, itfaiye teşkilatlarının kurulması ve hizmetin yürütülmesi tamamen yerel yönetimlerin sorumluluğunda. Orman yangınları ise Orman Genel Müdürlüğü’ne, köy yangınları ise muhtarlara aittir.
Büyükşehirlerdeki itfaiye teşkilatları, diğer illere göre farklı bir yapıdadır. 5393 Sayılı Belediye Kanunu’na tabi olan il ve ilçe belediyeleri kendi sınırları için itfaiye teşkilatı kurmakla yükümlüyken, 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’na tabi olan büyükşehir belediyeleri, merkez ve çevre ilçeleri kapsayacak şekilde itfaiye hizmetlerini planlamak zorundadır.
Büyükşehir belediyeleri içinde itfaiye teşkilatları daire başkanlığı seviyesinde, diğer il ve ilçelerde ise müdürlük seviyesinde faaliyet göstermektedir. Büyükşehir olmayan il ve ilçe belediyelerinde ise mali zorluklar sıkça yaşanmaktadır.
Almanya İtfaiye Departmanı
Almanya’da Feuerwehr (İtfaiye Teşkilatı), kadın ve erkeklerden oluşan bir ekip ile 7/24 hizmet vermektedir. Acil durumlarda siren, çağrı cihazları ve özel cep telefonları ile uyarılırlar.
Almanya, büyük kentsel ve kırsal topluluklarını kapsamak için gönüllü itfaiye teşkilatlarına güvenmektedir. Ülkede toplam 2 bin 76 şehir olmasına rağmen, yalnızca 100 profesyonel itfaiye teşkilatı bulunmaktadır.
İtfaiye teşkilatlarının işletilmesi ve donatılmasından Alman belediyeleri sorumludur. Yasa gereği, yangınla mücadele güçleri yerel yönetimlere bağlıdır ve bu görev genellikle Yangın Önleme Bürosu tarafından yürütülmektedir.
Almanya’da üç tür itfaiyeci bulunmaktadır. Ülkede 1 milyon 383 bin 730 itfaiyecinin çoğunluğu gönüllü teşkilatlarda çalışmaktadır. Nüfusu 80 bin‘den fazla olan şehirlerin profesyonel bir itfaiye gücüne sahip olması gerekmektedir.
Birleşik Krallık İtfaiye Servisi
Birleşik Krallık’ta itfaiye hizmetleri, İngiltere ve Galler, Kuzey İrlanda ve İskoçya gibi bölgelerde ayrı yasal ve idari düzenlemelerle yürütülmektedir. 2023 itibarıyla 49 itfaiye ve kurtarma servisi bulunmaktadır.
İngiltere ve Galler’de yerel itfaiye hizmetleri, itfaiye otoriteleri tarafından denetlenmektedir. Bu otoriteler, finansman için Konsey Vergisi toplama yetkisine sahiptir.
İskoçya ve Kuzey İrlanda’da, itfaiye hizmetleri merkezi bir yapıdadır ve bu nedenle yetkililer parlamentoların komitelerinde yer almaktadır.
Birleşik Krallık’ta Yangın ve Kurtarma Hizmetleri, yangın ve kurtarma idareleri tarafından istihdam edilen personel ile yürütülmektedir.
Fransa İtfaiye Departmanı
Fransa’da itfaiye, ‘Sapeurs-Pompiers’ olarak adlandırılan devlete bağlı memurlardan oluşmaktadır. Paris ve Marsilya gibi bölgelerde askeri birimler de itfaiye teşkilatının önemli bileşenlerindendir.
Fransa’da 6 bin 894 acil durum merkezi bulunmaktadır. Ülke genelinde yaklaşık 246 bin 900 itfaiye personeli görev yapmaktadır.
ABD İtfaiye Departmanı
ABD’deki itfaiye departmanları, genellikle yerel yönetimler tarafından organize edilmektedir. 27 bin 200 kayıtlı itfaiye departmanı bulunmaktadır ve bu departmanların çoğu yerel teşkilatlara aittir.
ABD’de bir itfaiye merkezi her 23 saniyede bir yangın ihbarı almaktadır. 2025 yılında, profesyonel itfaiye teşkilatları ABD nüfusunun %68’ini koruyacaktır.
ABD İtfaiye İdaresi, yerel hizmetlere ulusal çapta liderlik sağlamakta ve itfaiye olaylarını tek tip bir şekilde raporlamaktadır.
Yangınlardan korunma ve müdahale, ABD Tarım Bakanlığı, Orman Hizmetleri ve diğer çeşitli kurumlar tarafından yürütülmektedir.
