Bolu Kartalkaya’da meydana gelen ve 78 kişinin hayatını kaybettiği yangın felaketinin ardından, afet anında hayat kurtarıcı bireysel önlemleri almak bir kez daha önem kazandı.
İstanbul Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesi Acil Tıp Kliniği Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Asım Kalkan, yangın anında dumanın etkisiyle yaşanan sorunlara dikkat çekti.
Prof. Dr. Kalkan, yangın sırasında bir odada mahsur kalındığında dumanın içeri girmesini engellemek için kapı altlarına ıslak bez konulmasının faydalı olacağını belirtti.
Yangın sırasında pencerelerin açılmaması gerektiğini vurgulayan Kalkan, pervazların hava alan kısımlarının ıslak bezle kapatılması ile itfaiye gelene kadar zaman kazanılabileceğini ifade etti.
Kalkan, yangın sırasında odaya gelen dumanın tavana daha yakın olacağına işaret ederek, “Duman fazlaysa mümkün olduğu kadar çömelin, çünkü duman yükseğe çıkacaktır. Çömelmek, zararlı gazların akciğerlere gitmesini engelleyerek daha temiz hava almanızı sağlar. Bu da bize zaman kazandırır” dedi.
Yangın çıkışlarına yönelirken dikkatli olunması gerektiğini belirten Prof. Dr. Kalkan, yangın merdivenlerinden çömelerek ilerlemenin faydalı olacağını söyledi.
Alevler çok fazlaysa sırta ıslak bir battaniye konulabileceğini belirten Kalkan, “Asla asansör kullanmayın. Yangın sebebiyle elektrik kesilebilir veya asansör içinde dumandan zehirlenme riski oluşabilir” diye konuştu.
“İlk İş Hastayı Temiz Bir Alana Çıkartmak”
Yangından etkilenen kişilere yapılacak ilk müdahalenin önemine dikkat çeken Kalkan, “Yangına maruz kalan kişilerin çoğu karbonmonoksit gazından zehirlenmiştir. Karbonmonoksit, oksijenden daha çok alyuvarlara bağlanarak oksijenin taşıma kapasitesini düşürür. Bu durum, bilinç kaybına yol açabilir. Oksijen verirseniz hızlı bir şekilde tedavi olmaya başlarlar. Bu nedenle ilk iş hastayı temiz bir alana çıkarmak olmalıdır” şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Kalkan, hastaların burun kıllarında yanık ve ağız çevresinde is izi olup olmadığının önemli göstergeler olduğunu, bunların inhalasyon yanığından şüphelenilmesine yol açtığını belirtti.
Vücutta yanık olmasa bile inhalasyonun ölümcül olabileceğine dikkat çeken Kalkan, bu durumun soluk borusunda hızla ciddi şekilde larinks (gırtlak) ödemi oluşturabileceğini ve bu durumun solunum yetmezliğine yol açabileceğini anlattı.
Prof. Dr. Kalkan, inhalasyon yanığı tespit edilen hastaların erken dönemde entübe edilip tedavi edildiğini ifade etti.
Türkiye’de yanık tedavisi konusunda deneyimli doktorların olduğunu ve birçok hastanede yanık merkezleri bulunduğunu belirten Kalkan, bir insan vücudunda yüzde 50’den fazla yanık varsa ölüm riskinin arttığını vurguladı.
Prof. Dr. Kalkan, vücudu yanan birinin üzerine su dökülmemesi gerektiğini söyledi. Yanan kişiye su dökülmesi halinde alevlerin artacağını, mont ve bez parçasıyla yanan bölgenin kapatılmasıyla söndürme işleminin başarılı olacağını ifade etti. Kalkan, “Hastaların sadece karbonmonoksitten zehirlendiğini düşünüyorsak, kronik ve akut etkiler çıkmadıysa yaklaşık 6 saatte tedavi edip gönderebiliyoruz. Ancak yanıkları varsa hastalar mecburen yatarak tedavi ediliyor” dedi.
“Yanan Bölgeye Su Dökmek Enfeksiyon Riskini Artırıyor”
Asım Kalkan, yanan bölgeye su dökmenin enfeksiyon riskini artırdığını, bunun yerine temiz bezle yanık olan bölgeyi kapatarak hızlıca hastaneye gitmenin önemine vurgu yaptı.
Türkiye’de, okullardaki yangın eğitimlerinin uzman hekimlerce daha kapsamlı verilmesi gerektiğini belirten Kalkan, özellikle afet ve yangın tatbikatlarının artırılmasıyla çocukların bilinçlenmesinin sağlanabileceğini dile getirdi. Kalkan, “Eğer alt katlarda yangın varsa üst katta pencerelerinizi sakın açmayın. Yukarı doğru duman çıkacak ve sizi daha hızlı zehirleyecektir. Mümkünse pencerelerinizi ve kapı eşiklerini kapatıp, hava gelebilecek her yeri kesin. Bu size en az 10 dakika kazandıracaktır. Bu da itfaiyenin gelip sizi kurtarma ihtimalini artıracaktır. Gazın odaya girdiğini gördüyseniz mümkün olduğunca ağzınızı ıslak bezlerle kapatın veya varsa maske takın. Üç maske sizi bir süre idare edebilir. Genelde zaman kazanmaya çalışmak gerekiyor” şeklinde sözlerini tamamladı.
