Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca, çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybeden sigortalı bireylere malûl aylığı bağlanmaktadır. Ancak, malûl aylığının bağlanabilmesi için çalışma gücü kaybının, sigortalı çalışmaya başladıktan sonra meydana gelmiş olması gerekmektedir. Sigortalı çalışmaya başlamadan önce malûl hale gelen bireyler, yaşına bakılmaksızın gerekli sigortalılık süresi ve prim gününü tamamladıklarında yaşlılık aylığına hak kazanabilirler.
SORULARINIZ İÇİN: [email protected]
Malûl aylığı alabilmek için, kişinin en az on yıl süresince sigortalı olması ve 1800 gün prim gününe sahip olması gerekmektedir. Sürekli bakım gerektiren malûl bireylerde ise sigortalılık süresine bakılmaksızın 1800 prim günü yeterli kabul edilmektedir.
BAĞ-KUR’LU KİŞİLERİN PRİM BORCU OLMAMALIDIR
Malûl aylığı, 4/a (SSK), 4/b (BAĞ-KUR) ve 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında bulunan bireylere bağlanmaktadır. BAĞ-KUR’lu bireylere aylık bağlanabilmesi için, Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim veya prime ilişkin herhangi bir borcunun bulunmaması şartı aranmaktadır.
Malûllük aylığı için prim gün sayısı 9000 günden az olan 4/b ve 4/c’liler için 9000 gün üzerinden, prim gün sayısı 7200 günden az olan 4/a’lar için ise 7200 gün üzerinden ödeme yapılmaktadır. Örneğin, 1800 prim günü bulunan bir esnaf malûl duruma düştüğünde, 9000 gün primi varmış gibi aylık alabilmektedir.
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan bireylerin aylık bağlama oranlarına 10 puan eklenerek daha yüksek aylık almaları sağlanmaktadır.
Prim günü 9000’den fazla olan 4/b ve 4/c’liler ile 7200’den fazla olan 4/a’lıların malûl aylıkları, kendi çalışmaları üzerinden bağlanmaktadır.
Kanser gibi çalışma gücünde en az yüzde 60 oranında kayba yol açan hastalıklara maruz kalan sigortalı bireylere malûl aylığı bağlanır. İyi diferansiye tiroid kanserleri ve derinin bazal hücreli kanseri dışındaki tüm kötü huylu tümör tedavisi görenler, sağlık kurulu rapor tarihinden itibaren 18 ay süreyle malûl aylığı almaya hak kazanır. Diğer bazı hastalıklarda ise malûl aylığı süresi 12 ay veya 24 ay olarak belirlenmektedir.
Kemik iliği nakli geçirenler için 12 ay, kan kanseri ve verem hastalıklarında ise 24 ay malûl aylığı bağlanmaktadır. Kemik iliği dışındaki diğer organ nakilleri ile diyalize girmeyen kronik böbrek yetmezliği olan bireylere de malûl aylığı verilmektedir.
Bu süreler sona ermesine rağmen tedavi devam ediyorsa, rapora dayanarak malûl aylığı ödemesi uzatılabilir.
Kanser ve organ naklinin yanı sıra çalışmaya engel teşkil eden genetik hastalıklar, MS, parkinson, alzheimer, demans, sara, bazı psikiyatrik hastalıklar, kalp yetmezliği, sindirim sistemi kanamaları, astım, KOAH ve uyku bozuklukları için de malûl aylığı bağlanabilir.
Bu hastalıklara ilişkin teşhis konulması, malûl aylığı bağlanması için yeterli değildir; yönetmelikte her hastalık için hangi durumlarda aylık bağlanacağı detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.
MALÛLLÜK AYLIĞI ALANLAR İÇİN ÇALIŞMA DURUMU
İlk defa sigortalı çalışmaya Ekim 2008 tarihinden itibaren başlayan bireyler, malûl aylığı alırken bir işte çalışırlarsa, aylıkları çalışmaya başladıkları tarihi takip eden aydan itibaren kesilecektir.
Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başlayanların durumu ise farklıdır. 4/a statüsünde malûl aylığı alanlar, 4/a statüsünde yeniden çalışmaya başlarsa aylıkları kesilecektir. Ancak 4/b statüsünde çalışmaları durumunda aylıkları kesilmez. 2008 yılı Ekim ayından önce malûl aylığı bağlananlar, 4/c statüsünde çalışırken aylıkları kesilmeden iş hayatına devam edebilirler. Ekim 2008 tarihinden sonra malûl aylığı bağlanan 4/a’lıların 4/c statüsünde çalışmaya başlamaları halinde ise aylıkları kesilecektir.
4/b statüsünde malûl aylığı alanlar, 4/a statüsünde çalıştıklarında aylıkları kesilmezken, 4/b statüsünde çalışmaları halinde aylıkları kesilmektedir.
EN SIK MALÛLİYET KARARLARI VERİLEN HASTALIKLAR
Sosyal Güvenlik Kurumu sağlık kurullarınca 2022 yılında 25.500, 2023’te 22.764 ve 2024 yılında 25.859 malûliyet raporu düzenlenmiştir.
Branşlar itibarıyla en çok malûliyet kararı verilen hastalıklar ise şunlardır:
Onkoloji (%32,29)
Psikiyatri (%21,42)
Nöroloji (%17,44)
Üriner sistem hastalıkları (%8,61)
Göz hastalıkları (%4,52)
Birden fazla hastalık (%3,64)
Hematoloji (%2,78)
Kalp hastalıkları (%2,69)
Gastroenterolojik hastalıklar (%2,06)
Solunum sistemi hastalıkları (%1,16)
