EMEKLİ İŞÇİNİN İHBAR VE KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Emeklilik nedeniyle işten ayrılan bir işçi, tazminatını alarak işten çıkış yapmıştır. Sigortalı çalışmaya 06.08.2020 tarihinde başlayan bu işçi, emeklilik sonrası 04.06.2024 tarihinden itibaren kesintisiz çalışmaya devam etmektedir. İş yerinin İstanbul’dan Kocaeli’ye taşınacağı bildirildiği için, iş akdinin haklı sebeple feshedilebileceği belirtilmiştir. Taşınma tarihinin netleşmesi ile birlikte ihbar süresinin başlatılacağı açıklanmıştır.
SORULARINIZ İÇİN: [email protected]
İhbar süremin belirlenmesinde 2020 yılındaki ilk işe giriş tarihim mi yoksa emekli olduktan sonraki 2024 yılı mı dikkate alınacak?
Emekli olduğum halde ihbar süresi içinde iş arama izni benim için de geçerli mi?
Tazminat ve yıllık izin hak edişim için ilk işe giriş tarihimdeki ağustos ayı mı baz alınacak yoksa emekli olduktan sonraki işe giriş tarihi mi? (Cengiz G.)
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre, sosyal güvenlik destek primine (SGDP) tabi çalışmakta olan emekli işçi sayısı 2 milyon 106 bin kişiye ulaşmıştır. Emekli işçinin haklarından yararlanabilmesi için öncelikle sigortalı olarak çalışıyor olması gerektiği unutulmamalıdır. Sigortasız çalışan işçilerin hakları güvence altında değildir.
Emeklilik sonrası aynı iş yerinde çalışmaya devam eden işçiler için İş Kanunu hükümleri geçerlidir. İhbar süresi, iş yerinde geçirilen süreye bağlı olarak belirlenir. İşyerindeki çalışma süresi 6 aydan az ise 2 hafta, 6 aydan fazla 1,5 yıldan az ise 4 hafta, 1,5 yıl ve daha fazla ise 6 hafta olarak hesaplanmaktadır. İş akdini feshedecek taraf, ihbar süresi kadar önceden yazılı bildirimde bulunmalıdır. İşçi, haklı sebeple iş akdini feshetmiş olsa bile ihbar tazminatı alamaz.
Yargıtay kararlarına göre, emekli olduktan sonra aynı iş yerinde çalışan işçinin ihbar süresi, emeklilik tarihinden sonraki çalışma süresine göre hesaplanır. Bu durumda, emeklilik sonrası çalışma süresi 6 aydan fazla 1,5 yıldan az olduğu için 4 haftalık ihbar süresine tabi olursunuz.
İhbar süresi içinde iş arama izni, emekli işçiler için de geçerlidir. Yasa gereği, işverenin ihbar süresi içinde işçiye günde en az 2 saat iş arama izni vermesi zorunludur. İşçi, talep ettiğinde iş arama izinlerini birleştirerek topluca da kullanabilir.
Yargıtaya göre, emekli işçinin yıllık izin sürelerinin hesabında, işçinin emeklilik öncesi ve sonrasındaki sürelerin toplamı dikkate alınır. İlk işe başladığınız 6 Ağustos 2020 tarihi üzerinden yıllık izin süreniz hesaplanarak, kullanmadığınız izin ücretleri işten ayrılma tarihinde ödenmelidir.
Emekli olduğunuz tarihte kıdem tazminatınız ödendiğinden, tekrar kıdem tazminatına hak kazanabilmeniz için emeklilik sonrası çalışma sürenizin en az bir yıl olması gerekmektedir. Bir yıl dolmadan iş akdiniz sona ererse kıdem tazminatı alamazsınız.
Emekli olduktan sonra yeni bir iş yerinde çalışmaya başlayanların ihbar, kıdem tazminatı, yıllık izin ve iş arama izni hakları, 4857 Sayılı İş Kanunu’na tabi diğer işçilerle aynı şekilde işlemektedir.
EMEKLİ AYLIĞINDA ORTAYA ÇIKAN YÜZDE 30 FARK TELAFİ EDİLECEK Mİ?
SSK’lı bir çalışanım. EYT kapsamında askerliğimi saydırmazsam, 2025 Kasım ayında, saydırırsam bu yıl mayıs ayında emekli olacağım. 2024 yılı sonuna kadar E-Devlet’teki emekli aylığım 19.000 TL civarında iken, emekli aylıklarına zam yapılmasına rağmen şu an 16.600 TL civarında görünmektedir.
2024 yılında emekli olanlar ile 2025 yılında emekli olanlar arasındaki yaklaşık yüzde 30 oranındaki farkın giderilmesi konusunda herhangi bir çalışma var mı? Yakın zamanda bu yönde bir düzenleme olacak mı? Askerliği saydırıp mayıs ayında emekli olduktan sonra böyle bir düzenleme olursa faydalanabilir miyim? Yoksa düzenlemenin çıkmasını mı beklemeliyim? (Önder T.)
Emeklilik dilekçesini 2024 yılında verenlerin emekli aylığı ile 2025 yılı ve sonrasında verecek kişilerin aylıkları arasında yüzde 30 – 31 oranında fark ortaya çıkmıştır. Maalesef, e-Devlet’te görünen emekli aylığı ocak ayında düşmüştür.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu farkın telafisi için bir çalışma başlattı ancak Maliye Bakanlığı konuya sıcak bakmadığı için uygulanamamıştır. Düzenleme yapılması konusu önümüzdeki dönemde yeniden gündeme gelir mi, bu konuda kesin bir şey söylemek mümkün değil. Ancak böyle bir düzenleme olursa, 1 Ocak 2025 tarihinden sonra dilekçe vermiş herkese uygulanması gerekir. Aksi halde bu durum Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olacaktır.
ASKERLİK BORÇLANMASI SİGORTALI ÇALIŞIRKEN ASKERLİK YAPANLARIN SİGORTA BAŞLANGICINI ÖNE ÇEKER Mİ?
01.10.1999 girişli SSK’lıyım. Şu anda 6600 günüm mevcut. 1982 doğumluyum. 2002 yılı Şubat ayında askere gittim. 18 ay askerlik sürem var. Bu süreyi borçlanırsam EYT kapsamına girer miyim? (Levent S.)
EYT düzenlemesini üç hafta gibi kısa bir süreyle kaçırdığınız anlaşılıyor. Askerlik borçlanması ile sigorta başlangıcının öne çekilebilmesi için askerliğin sigortalı çalışmaya başlamadan önce yapılması gerekmektedir. Bu durumda sigorta başlangıcı, askerlik borçlanma süresi kadar geriye çekilir. Eğer askerliğinizi ilk defa sigortalı çalışmaya başlamadan önce yapmış olsaydınız, üç haftalık askerlik borçlanması ile EYT kapsamına girmeniz mümkün olabilirdi.
