Bulgaristan ve Romanya Arasındaki Bağlantı: Tarihsel Fırsatlar Doğuyor

Analist Rezvan Munteanu, Romanya’da yayımlanan bir analizde, Bulgaristan ve Romanya arasında inşa edilecek demiryolu köprülerinin Türkiye’den Avrupa Birliği’ne uzanan tarihi bir fırsat sunabileceğini ifade etti.

Munteanu, Bükreş’ten batıya bakıldığında, Avrupa-Atlantik vizyonu‘nun ortak ülkeleri genellikle arka plana attığına dikkat çekti. Tutrakan, Nikopol, Ruse ve Silistre’de planlanan yeni demiryolu köprüleri, büyük bir hidroelektrik santrali ve nehir dibi taraması gibi projelerin, Türkiye’den AB’ye ulaşan güzergahı güçlendirmek için önemli adımlar olduğunu belirtti.

Analizinde, Schengen meselesi dışında, iki komşu ülke arasındaki ikili ilişkilerin kamusal alanlarda pek gündeme gelmediğini vurgulayan Munteanu, Sofya-Bükreş işbirliğinin Brüksel’de de artan bir önem kazandığını ifade etti. Bu bağlamda, Bulgaristan’ın bir örnek olarak gösterilmesi dikkat çekti.

Munteanu, Bükreş ile Sofya arasında ekonomik önceliklerin farklı stratejiler benimsediğini kaydetti. Romanya, Tuna Nehri’nin taranmasını öncelikli olarak belirlerken, Bulgaristan için kara yolu bağlantısı daha öncelikli bir konumda.

Bulgaristan-Romanya arasındaki ortak Tuna Nehri bölümü, sık sık değişen nehir yatağı ve tortu ile karakterize ediliyor. Bu durum, gemiciler ve yükleyiciler için olumsuz mali sonuçlara yol açarak zorluklar yaratıyor. Tarama işlemleri, nehir yolu ulaşımının serbestleşmesine yardımcı olacak ve gemi yollarını açacaktır.

Örneğin, Romanya, Hızlı Tuna (Fast Danube) projesinin Bulgaristan kısmındaki gecikmelerden dolayı duyduğu memnuniyetsizliği dile getirdi. Bu gecikmelerin, özellikle son iki yılda yaşanan siyasi istikrarsızlıkla ilişkili olduğu ifade ediliyor.

Munteanu, Mart 2023’te imzalanan stratejik ortaklığın, Romanya ve Bulgaristan arasındaki işbirliğini güçlendirmesi gerektiğini savundu. Özellikle Rusya-Ukrayna savaşı bağlamında, kara yolu bağlantısının artırılmasının gerekliliğini vurguladı ve Tuna Nehri üzerinde yeni köprülerin inşasının her iki ülkenin hükümetleri için öncelik haline gelmesi gerektiğini belirtti.

Munteanu, Almanya, Avusturya ve Slovakya arasında Tuna Nehri üzerinde toplam 159 köprü bulunduğunu, ancak Bulgaristan ve Romanya arasında yalnızca iki köprü olduğunu vurguladı. Bu köprülerin de 300 km’den daha fazla bir mesafede yer aldığını ekledi.

Romanya’nın, Avrupa Komisyonu’nun 2035 yılına kadar tamamlanması planlanan Giurgiu-Ruse 2 köprüsü için 13 milyon euro üzerinde bir bütçe onayladığını ve bu durumun AB ve NATO’nun bölgeye olan artan ilgisinden faydalanması gerektiğini belirtti.

Projenin Romanya’ya ait olduğunu ancak Bulgaristan kıyısında bazı çalışmalar yapılması gerektiğini de sözlerine ekledi. Fakat köprünün demiryolu taşımacılığına dahil olup olmayacağı ve tam konumunun henüz belli olmadığını belirtti.

Ağustos 2024’te Romanya, Bulgaristan ve Yunanistan savunma bakanları, Kalaraş ile Silistre arasında bir köprü inşasını içeren bir memorandum imzaladı. Ancak bu projenin yeni olmadığını, Sofya ve Bükreş hükümetlerinin 2014’ten beri birçok benzer anlaşma imzaladığını hatırlattı. Tüm projelerin ise hâlâ yalnızca kağıt üzerinde kaldığı ifade ediliyor.

Bu durum, AB ve NATO’nun artan ilgisinin Bulgaristan ve Romanya için eşsiz fırsatlar sunduğunu gösteriyor.

İki ülke arasındaki bağlantı altyapısının oluşturulması, Türkiye-Orta Avrupa güzergahındaki kara taşımacılığını da kolaylaştıracak ve bu durum Sırbistan’ı daha az cazip hale getirecek. Böylece, hem mal taşımacılığı hem de zaman-maliyet oranı açısından avantajlı bir durum ortaya çıkacak.

Mevcut köprülerde istenen potansiyelin çok altında bir demiryolu bileşeni bulunduğunu belirten Munteanu, altyapının eski olması nedeniyle Ruse’ye giden demiryolu hattının en fazla 15 km/saat hızla çalıştığını, Kalafat-Vidin güzergahının da Romanya tarafındaki yıpranmış altyapının cazibesini azalttığını ifade etti.

Munteanu, konuyla ilgili olarak, Oltenitsa-Tutrakan güzergahında yeni bir hattın inşa edilmesinin öncelikli hedef olduğunu kaydederek, bu hattın taşıyıcıların rotasını yaklaşık 130 kilometre kısaltacağını belirtti. Bu demiryolu hatlarının, özellikle yaz aylarında Tuna Nehri seviyesinin düştüğü dönemlerde taşıyıcılara yardımcı olacağını ifade etti. Romanya, ek olarak Hızlı Tuna 2 Projesi’ni önererek, Tuna Nehri’ni yılda 340 gün kullanılabilir hale getirmeyi amaçlıyor. Projenin bütçesinin yüzde 85’inin Avrupa finansmanından, yüzde 15’inin ise Romanya devlet bütçesinden karşılanacağı bildirildi. 2022 yılında başarısızlığa uğrayan Fast Danube 2, 2024 yazında olumlu bir görüş alarak yeniden başlatılacak ve uygulama süresi yedi yıl olarak belirlenecek. Jeopolitik dinamiklerin, Romanya ve Bulgaristan için elverişli bir zemin oluşturduğunu belirten Munteanu, her iki hükümetin Tuna Nehri’nin birleştirici mi yoksa ayırıcı mı olacağına karar vermek zorunda olduğunu sözlerine ekledi.