Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Aralık ayında duyurduğu tütün ürünleri ile ilgili düzenlemeyi 2025 yılının ilk çeyreğinde hayata geçirdi. Bu düzenleme kapsamında sigara fiyatları üzerinde önemli etkisi olan nispi vergi oranları düşürülürken, maktu vergi artırıldı. Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı’na göre, sigara paketleri için alınan sabit maktu vergi 8,39 TL’den 10,50 TL’ye yükseltilirken, fiyatlara bağlı nispi vergi oranı yüzde 53,5’ten yüzde 50’ye indirildi.
ENFLASYONLA MÜCADELE ADIMI
Bu düzenleme, 2024 yılında atılan benzer adımların devamı olarak görülüyor ve enflasyonla mücadele planının bir parçası olarak değerlendiriliyor. 2024’ün başından itibaren atılan kararlı adımlarla maliyetlerin fiyata yansıması, enflasyonist etkileri minimize etmeye yönelik olarak 7,5’ten 3,8’e düştü. Artık 1 TL’lik maliyet artışı, sigaraların perakende satış fiyatına 3,7 TL daha az yansıyacak. Önceki düzenleme öncesinde bu çarpan 4,4’tü.
Sigara üzerindeki vergi sistemi, enflasyonla mücadelede kritik bir rol oynuyor. Ülkemizdeki sigara vergi sistemi, fiyata bağlı nispi vergi unsuru ve yüksek mali çarpan nedeniyle önemli bir enflasyonist etki yaratıyor.
MALİ ÇARPAN FİYATI ARTIRIYOR
Yüksek nispi vergi oranları, maliyet artışlarının fiyata yansıma oranını belirleyen mali çarpanı artırıyor. Bu çarpan, maliyetlerin satış fiyatlarına katlanarak yansıması sonucunda enflasyonu olumsuz etkiliyor.
Türkiye, şu an enflasyonla mücadele konusunda önemli bir süreçten geçiyor. Fiyat istikrarı ve yapısal reformların gerekliliği vurgulanıyor. Bu çerçevede, tütün mamulleri sektöründe vergi yapısı ve enflasyon üzerindeki etkisi açısından ilave düzenlemelerin gerekliliği dikkat çekiyor. Sigara vergisinde yapılacak basit bir düzenleme, AB ve OECD standartlarından uzak olan mevcut vergi yapısının neden olduğu enflasyonist etkilerin önüne geçebilir.
VERGİ GELİRLERİ ARTTI
2024’te uygulamaya konulan sigara vergi yapısındaki yenilikler, vergi gelirlerini artırırken enflasyon etkisini de sınırladı. Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2024 yılında tütün ürünlerinden elde edilen ÖTV geliri bir önceki yıla göre yüzde 75 artışla 309 milyar TL’ye ulaştı. Bu durum, yapılan düzenlemelerin vergi gelirlerini artırdığını göstermekte.
Tütün mamullerinden elde edilen 309 milyar TL’lik ÖTV geliri, toplam ÖTV gelirlerinin yüzde 21’ini, toplam vergi gelirlerinin ise yüzde 4’ünü oluşturuyor. Vergi gelirleri artarken, tütün ürünlerindeki yıllık fiyat artışı enflasyonun altında kalmaya devam etti. TÜİK tarafından 3 Ocak 2025 tarihinde açıklanan verilere göre, yıllık Yİ-TÜFE yüzde 44,4, ana harcama gruplarından alkollü içecekler ve tütün için bu oran ise yüzde 39,3 olarak kaydedildi.
MERKEZ BANKASI OLUMLU DEĞERLENDİRDİ
TCMB, Enflasyon Raporları’nda bu düzenlemeyi AB ülkelerindeki uygulamalara yakınsaması açısından olumlu olarak değerlendirdi. 2025 yılında tütün mamullerinden sağlanması hedeflenen ÖTV geliri, bir önceki yılın tahsilat değeri üzerinden beklenen enflasyonun çok üzerinde bir artışla (yüzde 47) 455 milyar TL olarak belirlendi. Bu durum, tütün mamulleri vergi gelirlerinin geçmiş yıllarda olduğu gibi gelecekte de önemini koruyacağını gösteriyor. Tütün mamulü endüstrisindeki vergi gelirlerinin öngörülebilir ve sürdürülebilir olması büyük bir önem taşıyor.
