Mondros Mütarekesi’nin 30 Ekim 1918’de imzalanmasının ardından, ülkemizin çeşitli bölgeleri işgale uğradı. İzmir, Yunanlılar tarafından, Adana Fransızlar, Antalya ve Konya ise İtalyanlar tarafından ele geçirildi. Urfa, Maraş, Antep, Merzifon ve Samsun’a İngiliz askerleri çıkarken, İngiliz Donanması 13 Kasım 1918’de İstanbul önlerine demir attı.
Vatan topraklarını korumak için yıllarını cephelerde geçiren Mustafa Kemal, 3 Kasım 1918’de İstanbul’a döndü ve yurdun kurtuluşu için harekete geçti. 17-18 Mart 1919’da Samsun’a asker çıkaran İngilizlerin desteğiyle, bölgedeki Rumlar çete baskınları düzenleyerek kargaşa çıkarmaya çalıştılar.
Türk halkı, bu duruma karşı kendini savunmak için örgütlenmeye başladı. Ancak bu gelişmeler İngiliz Yüksek Komiserliği ve Karadeniz Ordusu Başkumandanlığı’nın endişesini artırdı. 21 Nisan 1919’da İstanbul Hükümeti’ne nota vererek, bölgedeki gerilimin yatıştırılmasını talep ettiler.
Mustafa Kemal, İzmir’in işgal edildiği 15 Mayıs 1919’un ertesi günü, Bandırma Vapuru ile İstanbul’dan yola çıktı. 19 Mayıs’ta Samsun’a ilk adımını attı. O dönemde Samsun’un tüm iskeleleri bombalanmıştı, fakat Fransızlara ait Reji İskelesi sağlam kalmıştı. Bu nedenle iskele, halk arasında “Tütün İskelesi” olarak da biliniyordu.
Mustafa Kemal’in Samsun’a gelişi İngilizlerde tedirginlik yarattı. Bu yüzden, 6 gün sonra 25 Mayıs’ta Havza’ya geçti.
Havza’daki İlk Miting ve İzmir’in İşgali
Ülkenin kurtuluşuna giden yolda Mustafa Kemal Paşa’nın ikinci durağı olan Havza’da ilk miting gerçekleştirildi. Bu mitingde, İzmir’in işgali protesto edildi. Sonraki durağı Amasya olan Mustafa Kemal, 18 gün boyunca burada Milli Mücadele için önemli çalışmalar yürüttü. Ancak, Havza’daki hareketlilik nedeniyle İngilizlerin baskıları sonucunda 9. Ordu Müfettişliği görevinden alındı ve Havzalılara veda etti.
Milli Mücadele’nin Yayılması
Gazi Mustafa Kemal ve silah arkadaşlarının Samsun’a çıkarak yaktığı kurtuluş meşalesi, Amasya, Erzurum ve Sivas’ta da yankı buldu ve tüm yurda yayıldı. Milli Mücadele sonucunda 29 Ekim 1923’te kurulan Türkiye Cumhuriyeti, bu yıl 102. yaşını kutluyor.
İstiklal ve İstikbal İçin Atılan Adım
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Kaya Tuncer Çağlayan, Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’ya Türk milletinin istiklali ve istikbali için adım attığını belirtti. Bu süreçte, halkın mücadelenin içerisinde olması için titiz bir çalışma programı yürütüldüğünü vurguladı.
Mustafa Kemal Paşa’nın, halkı ikna ederek Milli Mücadele’yi başlattığını ifade eden Çağlayan, “Mustafa Kemal Paşa, öncelikle halkın nabzını yoklayarak bu inkılapların tutup tutmayacağını ölçmüştür,” dedi. Milli Mücadele ruhunun, ülkemizin bağımsızlığının korunması açısından son derece önemli olduğunu belirtti.
Her Türk vatandaşının bağımsızlık konusunda teyakkuzda olması gerektiğini vurgulayan Çağlayan, “Aynı zamanda ülkemizin aydınlık geleceği için dayanışma halinde olmalıyız. Üretken olmak, milletin geleceği için hayati öneme sahiptir. Atatürk sevgisi, şehitlerimize ve gazilerimize hürmet, Milli Mücadele ruhunun özünde barındırması gereken değerlerdir,” diye ekledi.
