Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ve Parlamentolar Arası Birlik (IPU) tarafından hazırlanan 2025 “Siyasette Kadın” haritası, kadınların dünya genelinde siyasete katılımının hala sınırlı olduğunu gözler önüne seriyor.
UN Women’ın 1 Ocak 2025 itibariyle oluşturduğu harita, küresel eşitsizliklerin derinliğini ve siyaset alanındaki eşitsizlikleri çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor.
Kadınların parlamentoda en fazla temsil edildiği ülke Nikaragua olarak öne çıkıyor; burada 14 bakanın 9’u kadın ve kadınların oranı %64,3. Diğer dikkat çekici örnekler arasında Finlandiya (18 bakanın 11’i kadın), İzlanda (10 bakanın 6’sı kadın), Lihteştayn (5 bakanın 3’ü kadın) ve Estonya (12 bakanın 7’si kadın) yer alıyor. Bu beş ülkede, dünya genelinde parlamentolarda kadın temsilinin en yüksek olduğu alanlar bulunuyor. Ancak, diğer ülkelerde kadın bakan oranı %50 ve altında kalıyor.
2025 “Siyasette Kadın” haritasına göre dünya genelinde kadınların siyasete katılım oranları şu şekildedir:
UN Women raporuna göre, dünya genelinde bakanlık seçimleri cinsiyet önyargıları ile şekilleniyor. Kadınlar, hala öncelikli olarak cinsiyet eşitliği, insan hakları ve sosyal konularla ilgili politika alanlarına yönlendiriliyor. Dışişleri, içişleri, ekonomi ve savunma gibi alanlarda ise erkekler daha fazla temsil ediliyor.
Türkiye’de Kadın Temsili Hala Düşük
Türkiye’de kadınların siyasete katılımı konusunda ilerleme kaydedilse de oranlar hala düşük. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) kadın milletvekillerinin oranı %19,9. Kabinedeki 17 bakandan yalnızca biri kadın.
Hükümetlerin Şimdi Harekete Geçmesi Gerekiyor
UN Women Direktörü Sima Bahous, bu haritaya ilişkin değerlendirmesinde cinsiyet eşitliği konusunda bir ilerlemeden çok, geriye gidişin de söz konusu olduğunu vurguladı. Bahous, “Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’nun kabulünün üzerinden 30 yıl geçmesine rağmen, siyasi liderlikte toplumsal cinsiyet eşitliği taahhüdü hala gerçekleşmiş değil. Üstelik ilerleme yavaş değil, aynı zamanda geriye gidiş de yaşanmakta. Nüfusun yarısının karar alma süreçlerinden sistematik olarak dışlandığı bir dünyayı kabul edemeyiz. Çözümleri biliyoruz: kotalar, seçim reformları ve sistematik engellerin kaldırılması için siyasi irade. Kadınların karar alma mekanizmalarında eşit yer alabilmesi için yarım kalan önlemlerle yetinme zamanı geçti. Hükümetlerin şimdi harekete geçmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Sağlıklı Bir Demokrasi İçin Eşit Temsil Şart
IPU Başkanı Tulia Ackson da ilerlemenin yavaş olmasının son derece endişe verici olduğunu belirtti. Ackson, “Küresel düzeydeki eşitsizlik, dünyanın bazı bölgelerinde siyasette toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamada sistematik bir başarısızlığa işaret ediyor. Bu engelleri ortadan kaldırmak ve kadınların siyasette eşit biçimde temsil edilmesini sağlamak için kararlı adımlar atmanın zamanı geldi. Sağlıklı bir demokrasi ancak bu şekilde mümkün” şeklinde konuştu.
