Çalışan Emekli Prim İadesi Alabilir Mi?
İki yıl önce Mart ayında EYT’den yararlanarak emekli oldum ve ardından aynı iş yerinde çalışmaya devam ediyorum. Eğer kendi isteğimle ya da başka bir sebeple işten ayrılırsam, Mart 2023’ten sonraki SGK primlerini geri alabilir miyim? Çalışmayan EYT’liler GSS primi ödemeden hastanelerden SGK’lı olarak faydalanabilir mi? (Ç. Uzmen)
Sorularınız için: [email protected]
Aynı ay içerisinde birden fazla işverene bağlı çalışanların prime esas kazanç tavanını aşan ücretleri için Sosyal Güvenlik Kurumu’na fazladan ödenen primlerin nasıl geri alınabileceği üzerine yazdım. Eğer SGK’ya ayrı ayrı işverenlerce bildirilen prime esas kazanç toplamı brüt asgari ücretin 7,5 katını (195.041,25 TL) aşarsa, bu aşan kısma karşılık gelen primlerin iade alınabileceğini belirttim.
Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden bireylerden sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesilmektedir. Bu kesinti, emekli işçinin sosyal güvenlik sistemiyle dayanışma amacı taşımaktadır. Ancak, emekli olduktan sonra yatırılan SGDP’nin emekli aylığına hiçbir katkısı yoktur ve kesinlikle iade edilmez.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi kapsamında emekli olanlar, diğer emeklilerle aynı haklara sahiptir. Tüm emekliler gibi EYT kapsamındaki emekliler de çalışsalar dahi SGK üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler.
Emekli olduktan sonra sigortasız çalışmayı düşünüyorsanız, bu durum yasal değildir ve işvereniniz ağır para cezaları ile karşılaşabilir.
Emekli Aylığını Kestirip Çalışmaya Devam Edilebilir Mi?
2023 yılında EYT’den emekli oldum. Yeni bir işe gireceğim ancak yeni iş yeri, EYT’li çalıştırmadığını ve EYT’yi durdurmam şartıyla işe alabileceğini belirtti. Emekliliğimi bozmadan emekli aylığımın ödemesini dondurabilir miyim? Dondurursam, 2-3 yıl sonra işten ayrıldığımda tekrar emekliliğimi devam ettirebilir miyim? Yoksa emekliliğim sona mı erer?
Eğer emekliliğinizi devam ettirebilirseniz, emekli maaşınız hangi kıstasa göre tekrar ödenecektir? 2023 yılında emekli olduğunuz şartlara göre mi, yoksa yeni emekliliğinizi başlatacağınız yıla göre mi ödenir? (Murat I.)
Görüşme yaptığınız iş yeri, “EYT’li çalıştırmamak” ifadesiyle emekli aylığı alırken çalıştırmamayı kastetmektedir. EYT düzenlemesinden yararlanan emeklilerin diğer emeklilerden hiçbir farkı yoktur. Emekli olduktan sonra çalışmak isteyenlerin iki seçeneği vardır: ya emekli aylığını almaya devam edip SGDP ödeyecek ya da emekli aylığını kestirip normal sosyal sigorta primi ödeyecektir.
Emekli aylığını kestirerek çalışmaya devam ederseniz, istediğiniz an tekrar emekli aylığınızı bağlatabilirsiniz. Yeniden emekli aylığı bağlanırken, emekli aylığını kestirdiğiniz tarihten sonraki çalışmalarınız dikkate alınarak yeniden hesaplanacaktır. Yeni bağlanan emekli aylığınız daha yüksek olacaktır.
Engelli Çocuk Annesi Nasıl Erken Emekli Olabilir?
Eşim 1998 sigorta girişli. Oğlum 2012 yılında yüzde 100 engelli doğdu. 2013 yılında işten ayrıldı. 2023 yılında doğum borçlanması da ödedik. 5010 prim günü ile emekli olabilir mi? (İsmail K.)
Sigorta başlama tarihine göre eşiniz, 5975 prim gününü tamamlayarak normal emekli olacaktır. Kanuna göre, başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuk annelerinin Ekim 2008 sonrasındaki çalışma sürelerine dörtte bir oranında ilave edilir. Böylece emeklilik yaşı, ilave edilen süre kadar öne çekilir.
Oğlunuz 2012 yılında doğduğuna göre, yapılan doğum borçlanması ile elde edilen ve doğum sonrası çalışma prim günlerine dörtte bir oranında ilave yapılır. Bu haktan yararlanabilmek için SGK’ya oğlunuzun engelli olduğunu bildirmeniz ve gerekli belgeleri sunmanız gerekmektedir. EYT kapsamında olduğu için yaş şartına bağlı olmadan ilave edilen prim günleri dahil toplam prim günü 5975’e tamamlandığında normal emeklilik hakkından yararlanacaktır.
İsteğe bağlı sigorta primi ödemeniz halinde, engelli çocuk annesi olarak bu şekilde ödenen prim günlerine de dörtte bir oranında ilave yapılır.
Eşi Engelli Kadınlara Erken Emeklilik Hakkı Var Mı?
Ben yüzde 95 oranında engelliyim. Bu durum sonradan gelişti. Evde eşimin bakımına muhtacım. Bir erkek çocuğum var ve bizden uzakta yaşıyor. Eşimin prim günü doldu, yaşı bekliyor. Çocuğu engelli anneler erken emekli olabiliyor. Eşi engelli olanlar için de erken emeklilik hakkı var mı? (Uğur A.)
Engelli çocuk annesine tanınan erken emeklilik hakkından, eşi engelli olan kişiler yararlanamamaktadır. Ancak, bu konuda bir ihtiyaç olduğu da açıktır. Hem evde ağır engelli eşine bakan hem de evini geçindirmek için çalışmak zorunda kalan bireyler için benzer hakların tanınması gerekmektedir.
Miras Kalan Evde Hissesi Olan Emekli Şahısına Ait Ev İçin Emlak Vergisi Muafiyetinden Yararlanabilir Mi?
Şahsıma ait 200 m2 altında bir evim var. Babamdan miras olarak intikal eden, annem ve kardeşlerimle ortak arsa tapulu fakat belediyede konut görünen yer var. Emekliyim. Emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilir miyim? (Atakan A.)
Kanuna göre, emekliler brüt 200 metrekareden küçük tek konutları için emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilmektedirler. Birden fazla evi olanlar ya da birden fazla evde hissesi bulunanlar bu muafiyetten yararlanamaz. Sahip olduğunuz tek konut dışında miras yoluyla başka bir evde hissedar olduğunuz için muafiyetten yararlanamazsınız. Ancak, babanızdan kalan ve hissedar olduğunuz ev yaşanılmaz durumda ise muafiyetten yararlanmanız mümkündür.
